Steak bereiden nader toegelicht - bereiding

Pan gloeiend heet? Alle voorbereidingen getroffen? Ja hoor, dan mag hij nu de pan in.

Leg de steak in de pan en laat hem dan ook met rust voor 2 minuten, is je steak erg dun - wat niet aan te raden is, neem iets van minimaal een centimeter of 2 dik - laat hem dan 1 minuut liggen. Niks doen, gewoon laten liggen. Zet er desnoods een kookwekker bij, maar laat dat beest met rust. Geschuif van vlees leidt alleen maar tot temperatuurverlies en dat willen we op dit moment helemaal niet. Bang dat het zwart wordt? Nou dat valt wel mee, dan zul je een stuk vlees langer moeten laten liggen dan 2 minuten.

Draai hem na deze 2 minuten om en zie, een mooie bruine grillstreep.

Het is nu meteen tijd om de gegrilde kant van wat peper te voorzien. Laat ook nu de steak gewoon in de pan liggen. Niet mee lopen schuiven, gewoon rust in de pan. Je ziet aan deze kant dat er niets verbrand is.

Maar nu komt het er op aan, we gaan hem na 2 minuten weer draaien, maar ook een kwartslag. Dat geeft straks een mooie ruit op het vlees. Het smaakt niet anders maar het ziet er mooier uit.

 Laat hem 1 minuut liggen en draai hem daarna nog een keer. Controleer nu met een vleesthermometer de temperatuur van het vlees en daarmee de garing. Je ziet op sites veel alternatieve hulpmiddelen (ja, ook bij mij kun je ze lezen) zoals de muis van je hand of wang-kin-neus, maar er is maar één methode die daadwerkelijk de precieze garing van je steak weergeeft en dat is een thermometer. Ga niet lopen te prikken in het vlees, maar zoek een mooi plekje waar je kunt meten (=weten). Bak/gril je 40 steaks per dag, dan kun je alternatieve methodes gebruiken.

Dan is nu de vraag hoe gaar je je vlees wilt hebben. Aan de hand van dit tabelletje kun je bepalen hoe je steak wilt hebben:

• 52-54°C - rood
• 55-58°C - medium rare
• 59-63°C - medium
• 64-68°C - medium well
• 69- 72°C -well done

Die van mij viel net tussen rood en medium rare in.

"Ja maar ik wil geen bloed zien en ik wil hem zo door mogelijk hebben". Even voor de goede orde er ZIT geen bloed in vlees, dat is proteïnevocht. Vlees is uitgehangen en daar zit echt geen bloed meer in. Wil je absoluut geen vocht zien, dan adviseer ik in dat geval om een speklap te nemen en die helemaal door te bakken. Je betaalt al gauw meer dan € 25 voor een kilootje steak en voor een filet kan het zelfs naar de € 50 lopen. Dan is het zonde om een steak helemaal doorbakken te hebben met de kans op een taaie schoenzool. Dan heb je nl. te lang het vlees op een te hoog vuur gehad. Steak bestaat uit voornamelijk spierweefsel en dat bestaat uit veel eiwitten. Eiwitten beginnen te stollen boven de 72°C... need I say more als je de tabel bekijkt... m.a.w. laat je een steak te lang in de pan, dan wordt het onherroepelijk taai, omdat het eiwit hard wordt. Toch hebben we een hoge temperatuur nodig om dat mooie bruine korstje te krijgen. Dat wordt gevormd vanaf 140°C en dat heet de Maillard-reactie. Kort door de bocht: er komen suikers vrij uit de eiwitten en bij 140°C gaan deze karameliseren. Daarvoor hebben we die loeihete pan nodig.

Ok, mooi, dan weten we dat ook weer... kunnen we nou eten?

Nee! We plaatsen de steak eerst nog een minuut of 10 in de oven, Die hebben we natuurlijk niet voor Jan-met-de-korte-achternaam op 50°C laten opwarmen.

Dit doen we omdat we tijdens het bakproces het vlees flink hebben lopen stressen. De spier is door de enorme hitte in elkaar gekrompen en het vocht heeft zich in het midden verzameld. Zouden we nu de steak aansnijden, dan voorspel ik een hele plas bloe... proteïnevocht en alsnog een steak die onder mijn Van Bommels niet zouden misstaan. Laat de spier in ruste tot rust komen, geen stress... reLex!

Heb je eenmaal geduld genoeg gehad om de steak optimaal te laten gedijen, dan wacht je een heerlijke smakelijke sappige steak!

Steak bereiden nader toegelicht - voorbereiding

Goed, we hebben eindelijk een mooi stuk vlees kunnen kopen en al dan niet gemarineerd ligt het in de koelkast kou te lijden.

In de pan en klaar? Neen! Stel je even voor wat er gebeurt als je een koud stuk vlees in een gloeiend hete pan gooit. Je wilt als het even kan aan de binnenkant ook een bepaalde gaarheid.
Hoe groter je het temperatuurverschil laat zijn tussen de aanvangs- en de gewenste temperatuur, hoe moeilijker het wordt. Bedenk, dat je als een steak van ca. 4°C in dezelfde tijd op temperatuur wilt krijgen als één van 16°C dat je heel anders moet gaan werken?

Dus wat doe je? Een uur voor gebruik haal je de steak, om hem op temperatuur te laten komen, uit de koelkast. Zo heeft het vlees tijd genoeg om alvast te wennen aan een hogere temperatuur straks.

Een kwartiertje voor het moment suprême mag je wat meer handelingen verrichten.
Dep onze vriend mooi droog met een stuk keukenpapier.

En ook dit heeft een reden. Je hebt geen vocht nodig als je straks het vlees in een gloeiend hete pan gooit, dat gaat spetteren als een malle! En als we iets niet willen is het wel een artsbezoek omdat we een steak hadden willen bakken.

Steek gelijk ook het vuur onder de grillpan aan, dan heeft ook deze de tijd om gloeiend heet te worden. En inderdaad, gewoon op de hoogste stand, zonder dat er iets gaat. Dus een schone en droge pan op de grootste pit.

Vervolgens kunnen we de oven ook aanzetten en wel op een graad of 50.

Zijn we er dan? Nee... we gaan ook nog de steak met olie invetten. Niks in de pan? Nee, op deze manier heb je daar de olie of het vet waar je het nodig hebt.

En als laatste in de voorbereiding mag je de steak ook nog heel licht inzouten. "Ja maar... dan droogt het uit". Ja, zout is hygroscopisch en onttrekt vocht aan zijn omgeving. Maar dat gaat niet zo snel dat dat nu een gevaar zou zijn.

Voorbereiding klaar nu?
Ja... klaar om er leuke dingen mee te doen!

Steak bereiden nader toegelicht - voorwoord

Wat kan er nou zo moeilijk aan zijn, een beetje lekkere steak op je bord krijgen. In de pan, bakken en klaar. Beetje rekening mee houden dat de boter niet verbrandt en niet te lang, anders krijg je een schoenzool. Toch? Althans zo hoor ik het vaak. En toch vragen mensen mij steevast hoe ik in mijn steakhouse de steaks zo sappig kreeg, de garing naar wens van de eter.

Hiervoor heb ik behoorlijk veel research gedaan. Er zijn kilo's vlees gebakken/gegrild voordat we echt de slag te pakken hadden.
Ik hoor je al zeggen, "Joh, Lex research op een stuk eten? Kom op zeg!"

Er gaat toch meer wetenschap in zitten dan ik op voorhand kon vermoeden. Vakken die ik op de middelbare school zo snel mogelijk oversloeg, bijvoorbeeld scheikunde van Pietje Molecuul, tsja de man was nou eenmaal niet groter geworden.
En toch zijn kennis van scheikunde, biologie en natuurkunde van essentieel belang als je iets goeds op tafel wil zetten. Voor de nerds, er is een hele gerichte stroming van aanhangers van het moleculair koken. Met mijn grote voorbeeld Heston Blumenthal, waar ik de aardappelpuree in één van mijn recepten heb ontleend.

Maar ik dwaal af, ik wilde vertellen hoe ik een steak bereid,
De bereiding begint al in de winkel. Uiteraard is er beter vlees en minder goed vlees, maar over het algemeen heb ik nog geen slechte kwaliteit steaks gevonden in de diverse slagerijen, supermarkten en groothandels waar ik heb vertoefd. Ik ben zelf een liefhebber van een rib-eye steak. waarom? Omdat het mooi geaderd vlees is en er een vetoog (vandaar de naam) in de steak zit. Vet is een transporteur van smaak en hitte. Hiermee zorg je dat je eten, en in dit geval het vlees, een rijkere smaak krijgt.
Een filet is dan weliswaar het meest malse, maar het heeft meestal geen greintje vet. De entrecote zit er tussen in. Die heeft weliswaar niet het mooi geaderde vlees zoals een rib-eye, maar heeft het voordeel van een mooie vetrand. Een kogelbiefstukje is aardig, maar een stuk taaier dan de andere3.

Veel belangrijker dan de herkomst (jaha OOK belangrijk, maar het meeste wordt verprutst in de keuken) is hoe je daarna met het vlees omgaat.

Ik probeer aan de hand van een kleine entrecote van ca. 480 gram uit te leggen hoe je zoiets behandelt en belangrijker waarom!

Heb je een kogelbiefstukje gekocht en ben je bang dat het wellicht te taai is, marineer het dan een half uur tot een kwartiertje in ananas- of kiwisap. Hierin zit een enzym dat eiwit "knipt" en laat nou zo'n stuk vlees barsten van de eiwitten... Onthoud dat laatste, dat wordt straks bij de bereiding ook belangrijk! Bij de andere 3 genoemde stukken vlees is marineren niet eens zo wenselijk. Je merkt het wel als je een keer een stuk Black Angus of American Beef hebt gegeten en dan zwijg ik over Wagyu.

Ga door naar de voorbereiding

Chicken wings in ketjap saus

Een variant op mijn ketjap chicken wings. In dat recept werden de vleugels in een bad vertroeteld. Hier wordt een saus apart gemaakt.

voor 2 porties:
750 gr kippenvleugels
200 ml ketjap manis
50 ml olijfolie
1 el azijn
1 ui
2 tenen knoflook
2 el donkerbruine basterdsuiker
2 tl sambal brandal
zout en peper
maizena


Snipper de ui en pers de knoflook uit. 
Maak een ketjapsaus van uit, knoflook, ketjap manis, azijn, basterdsuiker en sambal (hoeveelheid naar eigen inzicht!).
Bestrooi de kip met zout, peper en bedruip met olijfolie. Bak ze aan beide kanten op een hoog vuur bruin. Voeg de ketjapsaus toe en laat ze een half uur op een superlaag pitje met een deksel op de pan sudderen (na elke 15 minuten even omkeren) en daarna nog eens 15 minuten zonder deksel.
Kip uit de pan halen en tot rust laten komen en de ketjapsaus met maizena binden.